ÆäÀÌÁö À̹ÌÁö
PDF
ePub

V.

Sentence arbitrale rendue par le Pape Boniface Benedict Gaietan entre le Roi Philippe le Bel & Edouard Roi d'Angleterre, pour plufieurs differends, où le Pape prend la qualité d'Arbitre comme perfonne privée, ainfi que les deux Rois en étoient convenus: tirée de Raynaldus fous l'année 1298, N. 2..

IN

IN nomine Domini, amen. Anno Domini 1298. Indictione x 1. Pontificatus Domini Bonifacii Papæ VIII. anno iv. die xxv11. menfis Junii, fan&tiffimus Pater & Dominus, Dominus Bonifacius divinâ providentiâ Papa VIII. arbitrium, laudum, diffinitionem, arbitralem fententiam, amicabilem compofitionem, mandatum, ordinationem, & alia infrafcripta recitavit, legifecit, dedit & protulit in hunc modum. DuDUM inter charifimos in Chrifto filios Philippum Francorum ex una parte, & Edouardum Angliæ Reges illuftres ex altera, fuggerente inimico humani generis pacis æmulo, fuper diverfis articulis materiâ difcordiæ ac diffentionis exortâ ; tandem iidem Reges per fpeciales nuncios & procuratores ipforum, ad hoc ab eis mandatum habentes in nos Bonifacium, divinâ Providentiâ Papam VIII. tanquam in privatam perfonam, & Dominum Benedictum Gaietanum tanquam in arbitrum & arbitratorem, laudatorem, diffinitorem, arbitralem fententiatorem, amicabilem compofitorem, præceptorem, arbitratorem & difpofitorem & procuratorem fuper reformanda pace & concordia inter ipfos Reges, ac fuper iis quæ ad pacem pertinent, fuper omnibus & fingulis difcordiis, guerris, litibus, controverfiis, caufis, quæftionibus, damnis & injuriis, petitionibus & actionibus, realibus & perfonalibus atque mixtis quæ fuerant & erant feu vertebantur, & effe vel verti poffent inter ipfos Reges occafione quacunque, de alto & baffo abfolutè & liberè, compromittere curaverunt. [Nonnullis interjectis, concepta hifce verbis lata de redintegrando fædere Sententia forma fubjicitur.]

Pronunciamus hac vice, ut inter eofdem Reges fiat &

fit perpetua & ftabilis pax; & quod treuguæ vel fufferentiæ voluntariæ dudum indictæ, initæ ac firmatæ inter eos, co modo & forma, ac omnibus & illis perfonis & terris, & fub illis pœnis, conditionibus & temporibus fub quibus indicte, initæ ac fiimatæ fuerint, inviolabiliter obferventur. Ád hujufmodi autem pacem confirmandam, roborandam, atque fervandam infra tempus, & quod duxerimus moderandum, præfatus Rex Anglie Margaretam fororem prædi&i Regis Franciæ recipere ac ducere cum dotalitio quindecim millium librarum Turonenfium, affignando per ipfuni Regem Angliæ in locis competentibus, de quibus inter partes fuerit concordatum, vel, ubi partes ipfæ non concordarent, per nos arbitratum fuerit, in uxorem : & idem Rex Franciæ eandem fororem fuam eidem Regi Angliæ in uxorem dare & tradere cum difpenfatione Sedis Apoftolicæ teneantur: quodque Isabellis filia prælibati Regis Francia, quæ infra annum feptennem dicitur conftituta, fuo tempore Eduardo prædicti Regis Angliæ filio, qui jam decimum tertium ætatis fuæ annum exegit, cum fimili difpenfatione matrimonialiter cum dotalitio decem & octo millium librarum Turonenfium fimiliter affignando per eundem Regem Angliæ pro dicto filio fuo in competentibus locis de quibus concordaverint ipfæ partes, de quibus nos duxerimus arbitrandum, fi fuper hoc inter eos non proveniet concordia, copulentur, idque firmetur atque valletur ex nunc modis inferius annotatis [iifque defcriptis fubdit. 1

Item dicimus, laudamus, arbitramur, feu etiam diffinimus quod de omnibus bonis mobilibus vel fe moventibus, ablatis vel aliàs malè subtractis, & de omnibus damnis datis hinc inde ante tempus motæ vel orta guer ræ præfentis; primo de omnibus quæ extant & confum. ta non funt, præfertim in terra, quod Rex Angliæ omnia quæ de prædictis extant & confumpta non funt, præfertim de navibus & aliis quibufcumque bonis per Anglicos & Vafcones & eorum complices ante guerram occupatis in mari vel in terra, quod Rex Angliæ omnia quæ de prædictis extant, bona fide, fine lite & abfque figura judicii, omni fraude ceffante, ad requifitionem Regis Francia vel nuntii fui ftatim faciat ad plenum reftitui: & Rex Franciæ fimiliter, fi qua talia ante dictam guerram capta vel abláta apud ipfum vel in fua poteftate extantia reperta fuerint, fimiliter ad plenum reftitui faciar, à præfato Rege Angliæ vel ejus nuntio requifitus.

De ablaris verò non extantibus, fed deperditis & con-fumptis, laudamus, arbitramur, feu etiam diffinimus, quod Rex Angliæ ad requifitionem Regis Franciæ vel nuntii ejus fatisfieri faciat, & ad hoc faciendum etiam teneatur fine lite ac figura judicii, bona fide & omni fraude ceffante; & Rex Franciæ fimiliter, fi qua per gen tes fuas ablata, deperdita feu confumpta inventa fuerint, ad requifitionem Regis Angliæ vel nuntii fui faciat fatisfieri, taxatione nobis circà prædi&torum æftimationem contrà utramque partem, ubi per concordiam partium negotium fuper prædictis sopitum non effet, plenariè re-fervata.

و

Item dicimus, laudamus, arbitramur, feu etiam diffinimus, quod idem Rex Angliæ de omnibus terris, vaffallis & bonis, quæ ipfe nunc habet & tenet in regno Franciæ, feu tenebat ante motam guerram præfentem habeat illam quantitatem & illam partem terrarum, vaf fallorum & bonorum eorumdem, quam fibi ex virtute compromifforum prædictorum laudaverimus & mandaverimus affignari & inter Reges ipfos fuerit concordatum & fub illis fidelitate, homagio, modis & conditionibus habeat, fub quibus ipfe ac Pater fuus habuiffe hactenus & tenuiffe nofcuntur, modis & temperamentia per nos adhibendis in abufu, fi quis ex parte gentis Regis Francia hactenus commiffus inventus fuerit in exercitio reforti: modis etiam & temperamentis per nos ad. hibendis in abufu partis alterius, fi quis videlicet ex parte Regis Angliæ vel fuorum hactenus commiffus contra jus refforti fuerit inventus, ne talia in pofterum committantur : conditionibus etiain, modis & fecuritatibus per nos imponendis & adhibendis in terris, vaffallis, bo nis & aliis quæ per noftram pronunciationem feu con. cordiam partium præfatus Rex Angliæ habiturus eft de prædictis, ne amodò idem Rex Angliæ vel fucceffores ejus contra Regem Franciæ vel fucceffores ipfius valeant rebellare..

Dicimus etiam, laudamus & arbitramur, feu etiam. diffinimus; quod ex nunc omnes terræ, vaffalli & bona prædi&ta, & alia, tam quæ tenet Rex Franciæ de iis quætenebat Rex Angliæ ante guerram præfentem, quàm quæ tenet Rex Angliæ in regno Franciæ, bona fide & fine om.. ni fraude, abfolute ac libere in manibus & poffe noftris ponantur, & affignentur, tenenda à nobis nomine Regis. Franciæ, quæ ex parte fua; & nomine Regis Angliæ, quæ ex parte ejufdem nobis fuerint affignata: ita tamen quod

per hoc in poffeffione vel proprietate nihil novi juris accrefcat alterutri partium, vel antiqui decrefcat. Super quorum affignatione fi qua fuerit exorta dubitatio vel ambiguitas inter partes, illam noftræ declarationi & arbitrio refervamus. Quod fi forfan dicti Reges de ipfis terris & bonis ad invicem concordaverint, volumus laudamus & arbitramur ex nunc id in quo concordaverint, perpetuò & inviolabiliter obfervari: alioquin nos ex compromiffi prædicti virtute apponemus ad id illud remedium quod Dominus miniftrabit, & ex tradita nobis poteftate licebit. Si verò cafu aliquo contingente hoc facere non poffemus, volumus, dicimus & arbitramur quod utrique parti priftina jura falva remaneant & illæfa, &c. Acta, lata & pronuntiata fuerunt arbitrium, laudum, arbitralis fententia, mandatum diffinitio, ordinatio, difpofitio & omnia fupradicta, per eundem Dominum Papam, ut fuperius enarrantur anno, indictione, menfe ac die prædictis. Romæ apud S. Petrum in palatio papali; in Confiftorio publico facto in fala majori, præfente ibi gentium multitudine copiofa, & præfentibus reverendis patribus dominis, Dei gratiâ, Gerardo Sabinenfi, fratre Matthæo Portuenfi & S. Ruffine, & Joanne Tufculano Epifcopis; Joanne tit. SS. Marcellini & Petri, Nicolào tit. Laurentii in Damafo, fratre Jacobo tit. S. Clementis, Thoma tit. S. Cæ、 ciliæ, ac Roberto tit. S. Potentianæ, prefbyteris; Matthæo Sanctæ Mariæ in porticu: Nepoleone S. Adriani, Guillelmo S. Nicolai in carcere Tulliano, Francifco S Mariæ in Cofinedin, Petro S. Mariæ novæ, ac Jacobo S. Georgii ad velum aureum, Diaconibus, S. R. E. Cardinalibus, &c..

V I.

Lettre de Boniface VIII. au Roi Philippe le Bel, dans laquelle il fe plaint à lui des vexations faites au Clergé de fon Royaume, tirée de Raynaldus sous l'année 1299. N, 25.

ONIFACIUS, &c. chariffimo in Chrifto filio Phi

tuæ propter imminentis tunc tibi & regno tuo intrinfecæ guerræ periculum, pro falubri defensione intrinseci sta

rus ejufdem regni, quod Sedes ipfa velut hortum conclufum in quo divinus cultus præteritis temporibus viguit, inter fingula regna mundi dilexit & diligit; omnes fru&us, reditus & proventus & obventiones quaflibet primi anni omnium præpofiturarum, decanatuum, archidiaconatuum & aliarum dignitatum ecclefiafticarum archiepifcopalibus, epifcopalibus ac monafteriis feu abbatiis duntaxat exceptis ; & præbendarum & beneficiorum omnium quæ in regno ipfo dicta guerra durante vacare contingeret; in imminentium tibi expenfarum fubfidium duximus concedendos, prout in literis feu privilegio fuper hoc celfitudini tuæ conceffis pleniùs continetur. Verum diverfas poftmodum & luctuofas Ecclefiæ Gallicanæ querelas accepimus, quod multa & grandia, quin imo intolerabilia gravamina prætextu conceffionis hujufmodi ecclefiis & perfonis ecclefiafticis tam regularibus quàm fecularibus dicti regni per executores tibi datos à nobis, vel per fubdelegatos ab eis, five per feculares balivos, officiales & miniftros regios hujufmodi privilegium plus debito extendentes in diverfis cafibus; & maximè quando per hujufmodi executores vel fubdelegatos invocatur fupra eis auxilium brachii fecularis ; illata dicuntur hactenus, & quotidie gravius irrogari, &c. Datum Laterani, v. Kalend. Februarii Pontificatus noftri anno V.

[ocr errors]
[ocr errors]

VII.

Exemplar litterarum indictionis Jubilai 1300. à Bonifacio VIII. inftituti, per Sylveftrum ejufdem Papa à fecretis mißarum ad Eccle fiam Amalfitanam, ex parte fecunda Codicis juris gentium diplomatici, page 291.

&c. Ad certitudinem præfentium &

BONIFACIUS, & Ad Cantiquorum habet fida re

latio, quod accedentibus ad honorabilem Bafilicam Principis Apoftolorum de Urbe, conceffe funt remisfiones magnæ & indulgentiæ peccatorum. Nos igitur qui juxta officii noftri debitum falutem appetimus & procuramus lubentiùs fingulorum, hujufmodi remiffiones & indulgentias omnes & fingulas ratas & gratas ha

« ÀÌÀü°è¼Ó »