Geheel anders wordt het geval, wanneer men op ondiep water over een ijzerhoudenden bodem vaart, vooral wanneer zich hier rotsen of klippen bevinden. Terwijl in het eerst bedoelde geval de afstand altijd honderden en dikwijls duizenden meters bedraagt, wordt deze nu somtijds tot een of enkele tientallen meters teruggebracht. De invloed op het kompas kan dan zeer merkbaar worden en werkelijk zijn er eenige plaatsen op aarde aan te wijzen, waar dit verschijnsel duidelijk is waar te nemen.

Naar het schijnt wordt door het aardmagnetisme in de eenigszins verticaal gerichte ijzermassaas magnetisme geinduceerd op dezelfde wijze als in eene verticale weekijzeren staaf, bijv. in de bekende „Flinders bar". Rotsen en klippen in zulke streken hebben daar in hun boveneinde op Noorderbreedte een Zuidpool en op Zuiderbreedte een Noordpool.

Onder anderen wordt als zoodanige plaats opgenoemd een gedeelte van de Zweedsche kust aan de Oostzee en het is niet onwaarschijnlijk, dat dit moet beschouwd worden als een van de oorzaken van het stranden van het Engelsche stoomschip „Dunluce” dat den 28 Juni jl. op de Wickasgrund rotsen stootte en geheel wrak werd.

Bij het gerechtelijk onderzoek naar deze ramp werd de volgende verklaring overgelegd van den Foreman Pilot" Rafhan te Haradskar:

„Overeenkomstig het mij gedane verzoek, verklaar ik hiermede dat het stoomschip „Dunluce" Haradskar passeerde den 28 Juni „te 1 uur namiddag en dien zelfden dag omstreeks 2 uur 15 min. „strandde op Wickasgrund. Volgens het uittreksel uit het journaal was het weer nevelachtig met zware regenbuien, zoodat men niet verder dan 1 mijl kon zien. Ik ben volkomen „overtuigd, dat het stranden van de Dunluce veroorzaakt is „door de afwijking van het kompas toen het schip nabij de kust kwam. Bijna alle schepen, die langs onze kust varen „klagen er over, dat hunne kompassen afwijken nadat zij Oland voorbij zijn. Ik zou kunnen bewijzen, dat vele kompassen hier „afweken en een aantal getuigschriften kunnen overleggen omtrent kompassen, die anders volkomen juist werkten, doch bij "onze kust afweken, waarschijnlijk door aantrekking van de rotsen. Ik heb vele schepen geloodst, waar de afwijking der kompassen twee streken bedroeg. Gisteren kwam hier het

"

ท

Deensche schip Allianz" van Croix, waarvan de kompassen zeer veel fout wezen, nadat Oland gepasseerd was. De loodsen hier te Haradskar hebben ten opzichte van de meeste schepen, die zonder loods langs onze kust varen, opgemerkt, dat hun kompassen hen dichter bij den wal brachten dan verwacht werd, zoodat zij uit moesten sturen om vrij van de rotsen te blijven. Ik kan bewijzen, dat minstens 20 schepen per jaar binnen Wickasgrund doorgaan......"

Haradskar, 28 Juni 1890.

w.g. RAFHAN. De verschijnselen, zooals die in deze verklaring werden medegedeeld, stemmen volkomen overeen met de gegeven theoretische beschouwing. Het schip stoomde met Noordelijke koersen op geringen afstand langs de steile ondiepten bij Haradskar; aan de buitenzijde (dus aan stuurboord) neemt volgens de kaart de diepte snel toe tot 50 Meter en meer, terwijl aan de landzijde op geringen afstand de diepte slechts 9 Meter bedraagt met een aantal klippen, die tot boven water uitsteken. De Dunluce" had de krachtige Zuidpolen dus ten Westen van zich, waardoor de Noordpool van het kompas Westelijke afwijking kreeg en het schip, door op het kompas te vertrouwen, dichter bij de ondiepte werd gebracht dan men veronderstelde.

"

Examens voor Stuurlieden.

In de op 9, 10 en 11 September te Amsterdam gehouden zitting van de rijkscommissie voor de examens ter verkrijging van een diploma als stuurman aan boord van koopvaardijschepen, is met gunstigen uitslag examen afgelegd door: G. Doncker, als eerste stuurman voor de groote stoomvaart A; door R. H. Vil en Jacob Metz, als eerste stuurman voor de groote zeilvaart A; door J. Pijbes, als tweede stuurman voor de groote zeilvaart A en door J. Maas en W. Troelstra, als derde stuurman voor de groote zeilvaart A, terwijl door W. Troelstra en T. L. Mellema nog met gunstigen uitslag een aanvullingsexamen is afgelegd voor den rang van derden stuurman voor de groote stoomvaart A.

Genoemde Commissie zal, aanvangende 14 October, te 911⁄2 uur, zitting houden te Rotterdam.

Om tot een van die examens toegelaten te worden, zal de candidaat, onder overlegging van een geboorte-akte en met opgave van woonplaats, de aanvraag hiertoe vóór 7 October, schriftelijk on portvrij bij den voorzitter der Commissie, den Heer J. H. P. E. Kniphorst, te 's Gravenhage, moeten inzenden, waaruit dan tevens moet blijken, voor welke vaart, groote of kleine, voor welk diploma, zeil of stoom, en voor welken rang hij verlangt geëxamineerd te worden. Mocht de candidaat het examen volgens een der programma's B of nog in dezelfde zitting een aanvullings-examen wenschen af te leggen, zal hij ook dit moeten vermelden. Zie verder de St.-Ct. No. 223.

Varia.

De ontworpen brug over het Engelsche Kanaal. Nog steeds worden onderzoekingen gedaan omtrent de mogelijkheid om het smalste gedeelte van het Kanaal te overbruggen. Men is nu bezig nabij Folkstone een onderzoek in te stellen naar de geologische gesteldheid van de zeebedding, waarop de brug moet rusten. De hiermede belaste ingenieurs zijn de Heeren M. Georges Hersent en M. Renaud. Het onderzoek aan de Fransche kust

is afgeloopen en, voor zoover het aan de Engelsche kust reeds heeft plaats gehad, heeft het, naar men zegt, gunstige uitkomsten opgeleverd. De bodem van de zee moet daar zeer vast zijn en geschikt voor den voorgestelden bouw. Met uitzondering van de zandbanken, waar de brug over heen moet loopen, is de diepte zeer gelijkmatig met betrekkelijk kleine verschillen.

Voorgestelde spoorweg voor schepen. Men heeft voorgesteld een spoorweg voor schepen aan te leggen door de graafschappen Devon en Somerset, tusschen Bridgwater en Seaton ten einde eene korte verbinding te verkrijgen tusschen het Engelsche

Kanaal en het Kanȧ..i

Bristol. hrdoor zouden schepen

tot eene grootte van 1000 ton rechtstreeks van South Wales het Kanaal kunn bereiken. De voorgestelde weg zou 36 mijl lang zijn en, B inbegrip van rollend materieel ongeveer £2,000,000 koste.

Opgave der nieuwe en verbeterde uitgaven van de Britsche Admiraliteitskaarten, (met korte aanwijzing van het verbeterde gedeelte).

Oostzee en Bothnische Golf.

2361.

Baltic Sweden Sheet III, Oland to Landsort. Talrijke verbeteringen. Augustus.

Sont, Belt, Kattegat, Skagerrak en W.kust van Noorwegen. 2295. Norway W. Anchorages, Trondhjem and Oreland bays. Nieuw plan van Trondhjem-baai. Augustus.

Noordzee.

1887.

Northsea, Eiderriver to Blaavandpoint. Uitgebreide verbeteringen. Augustus.

Westkust van Engeland en Schotland; Ierland.

1413.

1170a. Holyhead to Liverpool. Omgeving van Carmelhead. Augustus. Holyheadbay. Omgeving van Carmelhead. Augustus. Noord-Atlantische Oceaan en Golf van Mexico.

1230. Africa W.coast. Sheet IV. Cape Bojador to cape. Blanco. Plan Arguinbaai. September.

490.

North-America, lake Erie. Uitgebreide verbeteringen.
Augustus.

Indische Oceaan.

597. Africa, E. Delagoabay to Cape Guardafui. Zuidelijk gedeelte van Madagascar. Augustus.

38. Arabian Sea. Maskat to Karachi. Algemeene verbeteringen in overeenstemming met verbeterde zeilaanwijzingen. September.

Java, Madoera en Kleine Soenda-Eilanden.

2056.

Eastern Archipelago, Sundastrait. Uitgebreide verbeteringen. Augustus.

Chineesche Zee, Japan, Pacific en Australië.

2759a. Australia, Northern portion to the Equator. Z.O.lijk gedeelte van Nieuw-Guinea. Augustus.

780.

1385.

765.

Pacific. S.W. Sheet. Geelvinkbay, New Hebrides, Loyalty and Friendly islands. Augustus.

Tonga or Friendly islands, plans. Nieuwe plannen van de haven van Namuka en Falcon island. Augustus. Pacific. S. Union Group, plans. Nieuw plan van Takaofu and Gente Hermosa. Augustus.

1485. N. Pacific, Caroline islands; Yap island, Port Tomil. Nieuwe kaart. Augustus.

Opgave der Nederlandsche en NederlandschIndische Kaarten,

waarop de achterstaande verbeteringen betrekking hebben. Zoomede van nieuwe of vernieuwde Kaarten.

Nederlandsche Kaarten.

Zeegaten van Goeree en Maas. Nieuwe kaart.

Zeegaten van Vlieland, Terschelling en Ameland. Verbeteringen zie Nos. 468, 463, 464.

Terschellingerbank en zeegat. Verbeteringen zie Nos. 463, 464.
Eierlandsche gronden. Verbetering zie No. 463.
Zeegat van Texel. Verbetering zie No. 465.

Zuiderzee. Verbetering zie No. 469.

Zuiderzee. Seyffardt.

Verbetering zie No. 469.

Zuiderzee. Z.W. Blad.

Verbetering zie No. 469.

Monden van de Eems. Verbetering zie No. 402.

Nederlandsch-Indische Kaarten.

Baai van Sangkapoera. Nieuwe kaart.

Plannen van ankerplaatsen in de Sumatra en Tanimber eilanden. Nieuwe kaart.

Nederlandsch Oost-Indië. Blad II. Verbetering zie No. 501.