HONOUR EXAMINATION.

LATIN.

The Board of Examiners.

N.B.-Candidates must do satisfactory work on EACH part of the paper.

A.

1. Translate into Latin Prose

Hannibal with bitter feelings prepared to obey. For sixteen years had the indomitable man maintained himself on foreign ground; and even now the remains of his veteran army clung to him with desperate fidelity. He felt that so far as he was concerned he had been more than successful; if he had failed, it had been the fault of his ungrateful country, which had left him long years unsupported, and now was recalling him to defend her from the enemy. What Scipio was now to Carthage, that might Hannibal have been to Rome. Still he saw that no advantage could be gained by remaining longer in Italy; he therefore bade farewell to the foreign shores, and set sail for that native land which had not seen him for nearly forty years.

2. Translate

(a) Hic generosus honos et gloria maior equorum; Nam capiunt animis palmam gaudentque triumpho,

Seu septem spatiis circo meruere coronam
Nonne vides victor quanto sublimius altum
Attollat caput et vulgi se venditet aurae ?
Celsave cum caeso decorantur terga leone,
Quam tumidus quantoque venit spectabilis
actu,

Compescitque solum generoso concita pulsu
Ungula sub spoliis graviter redeuntis opimis!
Quin laus prima canum, quibus est audacia
praeceps,

Venandique sagax virtus viresque sequendi,
Quae nunc elatis rimantur naribus auram,
Et nunc demisso quaerunt vestigia rostro
Et produnt clamore feram dominumque
vocando

Increpitant.

(b) Saepenumero, patres conscripti, multa verba in hoc ordine feci; saepe de luxuria atque avaritia nostrorum civium questus sum, multosque mortales ea causa adversos habeo. Qui mihi atque animo meo nullius unquam delicti gratiam fecissem, haud facile alterius lubidini malefacta condonabam. Sed ea tametsi vos parvi pendebatis, tamen respublica firma erat; opulentia neglegentiam tolerabat. Nunc vero non id agitur bonisne an malis moribus vivamus neque quantum aut quam magnificum imperium populi Romani sit sed cuius haec cunque modi videntur, nostra an nobiscum una hostium futura sint. Hic mihi quisquam mansuetudinem et misericordiam nominat? Iam pridem nos vera

rerum vocabula amisimus, quia bona aliena largiri liberalitas, malarum rerum audacia fortitudo vocatur; eo res publica in extremo sita est.

3. By what methods are Commands, Requests, and Prohibitions expressed in Latin?

B.

1. Translate, with short notes where you think them desirable

(a) Denique hos esse eosdem, quibuscum saepenumero Helvetii congressi non solum in suis, sed etiam in illorum finibus plerumque superarint, qui tamen pares esse nostro exercitui non potuerint. Si quos adversum proelium et fuga Gallorum commoveret, hos, si quaererent, reperire posse diuturnitate belli defatigatis G: llis Ariovistum, cum multos menses castris se ac paludibus tenuisset neque sui potestatem fecisset, desperantes iam de pugna et dispersos subito adortum magis ratione et consilio quam virtute vicisse. Cui rationi contra homines barbaros atque imperitos locus fuisset, hac ne ipsum quidem sperare nostros exercitus capi posse. Qui suum timorem in rei frumentariae simulationem angustiasque itineris conferrent, facere arroganter, cum aut de officio imperatoris desperare aut praescribere viderentur.

(1) Egregiam vero laudem et spolia ampla refertis Tuque puerque tuus; magnum et memorabile

nomen,

Una dolo divom si femina victa duorum est.

Nec me adeo fallit veritam te moenia nostra

Suspectas habuisse domos Carthaginis altae. Sed quis erit modus, aut quo nunc certamine tanto?

Quin potius pacem aeternam pactosque hy

menaeos

Exercemus? habes, tota quod mente petisti:
Ardet amans Dido traxitque per ossa furorem.
Communem hunc ergo populum paribusque

regamus

Auspiciis, liceat Phrygio servire marito

Dotalisque tuae Tyrios permittere dextrae. (c) Non potui abreptum divellere corpus et undis Spargere, non socios, non ipsum absumere ferro

Ascanium patriisque epulandum ponere men

sis?

Verum anceps pugnae fuerat fortuna. Fuisset: Quem metui moritura? Faces in castra tulissem

Inplessemque foros flammis natumque patrem

que

Cum genere extinxem, memet super ipsa dedissem.

(d) Postremo perpulere plebem haud adversante senatu, ut L. Minucius praefectus annonae crearetur, felicior in eo magistratu ad custodiam libertatis futurus quam ad curationem ministerii sui, quamquam postremo annonae quoque levatae haud immeritam et gratiam et gloriam tulit: qui cum multis circa finitimos populos legationibus terra marique nequiquam missis, nisi quod ex Etruria haud ita multum frumenti advectum est, nullum momentum annonae fecisset, et revolutus ad dispensationem inopiae profiteri cogendo frumentum et vendere, quod usu menstruo

superesset, fraudandoque parte diurni cibi servitia, criminando inde et obiiciendo irae populi frumentarios, acerba inquisitione aperiret magis quam levaret inopiam, multi ex plebe spe amissa potius quam ut cruciarentur trahendo animam capitibus obvolutis se in Tiberim praecipitaverunt.

(e) Excipiunt rem omissam tribuni, aliaeque subinde inter quas et agrariae legis seditiosae actiones exsistunt propter quos motus cum senatus consules quam tribunos creari mallet neque. posset per intercessiones tribunicias senatus consultum fieri, res publica a consulibus ad interregnum neque id ipsum-nam coire patricios tribuni prohibebant-sine certamine ingenti redit.

(ƒ)

Explain the technical terms.

Concidit auguris

Argivi domus ob lucrum

Demersa exitio; diffidit urbium
Portas vir Macedo et subruit aemulos
Reges muneribus; munera navium
Saevos illaqueant duces.
Crescentem sequitur cura pecuniam
Maiorumque fames. Iure perhorrui
Late conspicuum tollere verticem,
Maecenas, equitum decus.

Quanto quisque sibi plura negaverit,
Ab dis plura feret; nil cupientium
Nudus castra peto et transfuga divitum
Partes linquere gestio,

Contemptae dominus splendidior rei,
Quam si quidquid arat impiger Apulus
Occultare meis dicerer horreis,

Magnas inter opes inops.