met nu en dan regen; weerlicht in het Westen; wind uit N.W., geleidelijk krimpend tot Z.W., kracht 2—4; deining uit het W. tot Z.W. Op de A.M. van den 19den beginnen zware langdurige regens, welke ± 20 uur aanhouden, waarna regenbuien van korten duur vermeld worden.

op

Den 20sten November bevindt het schip zich te 8 u. v.m. 9°11′ N. (zie kaart I), koers W.t.N. Gedurende de 68°15' O. afgeloopen 24 uur was de gemiddelde barometerstand 2.5 mM. beneden normaal (voorgaanden dag 0.8 mM.). Van af middernacht nam de wind in den loop van dien dag toe tot Z.Z.W. 7; eveneens zee en deining uit Z.W.lijke richtingen. Op de E.W. een weinig opklarend met harde windvlagen uit het Z.Z.W.; de bovenlucht, die toen weer eenigen tijd zichtbaar was, kwam uit het N.O. De barometer is voortdurend dalende.

Den 21sten November is de plaats te 8 u. v.m.

9°17' N. 64°36′ O.

(zie II); de gemiddelde barometerstand gedurende het afgeloopen etmaal was 5.3 mM. beneden normaal; sedert 2 u. v.m. wordt koers W.Z.W. en na den middag gemiddeld Z.W. gestuurd om het aan S.B. vooruit liggende centrum te mijden. De barometer blijft dalen tot te 3 u. n.m. de laagste stand 752.5 mM. wordt waargenomen; wind W.Z.W. 8 met hooge zee en deining uit het W.Z.W. Snel jagende luchten met af en toe regenbuien; op de P.V. een kring om de maan en op de E.W., de bovenlucht duidelijk radieerend uit het Noorden. Na 3 u. n.m. zien wij den barometer een weinig rijzen en verwijdert het schip zich iets van het, naar het Z.Z.W. bewegende, centrum. Den 22sten November bevindt de ,,Kawi'? zich te 8 u. v.. 7°52' N. ; sedert middernacht wordt weer westelijker 62°56' O. gestuurd (zie III) en ziet men kans het centrum op± 120 zm. afstand aan de zuidzijde te passeeren. Den geheelen dag bleef het nog buiig weer met stormachtige W.lijke winden en nu en dan regenbuien; de barometer was te 8 u. v.m.

op

gemiddeld gedurende het afgeloopen etmaal 6.1 mM. beneden normaal.

Den 23sten is de plaats te 8 u. v.m.

koers W.,

7°44' N. 59°35' O.' later W.N.W. (zie IV). Wind W.N.W. 6; zee en deining nog hoog uit W.t.N. tot N.W.t.W.; afwisselend bewolkt met slechts weinig regen; radiatiepunt bovenlucht N.O.t.N. op de A.M. Wind, zee en deining nemen iets af; de laatste komt op E.W. uit het N.t.O.; de algemeene weerstoestand wordt beter. De barometer, die gedurende de afgeloopen 24 uur te 8 u. v.m. gemiddeld 5.5 mM. beneden normaal was, begint langzaam te rijzen; te 8 u. n.m. wordt koers N. 580 W. naar Guardafui gestuurd.

De,,Kawi" slipt nog juist op tijd bezuiden den cycloon langs; de,,Boeroe", die één etmaal stoomen achter is, krijgt hiervoor geen gelegenheid en passeert ten slotte noodgedrongen aan de noordzijde.

De journaalhouder geeft van deze dagen een zeer goede beschrijving van de weersgesteldheid en de manoeuvres van het schip met de redenen, waarom bepaalde koersen gestuurd werden. De bepaling van het centrum op den middag van den 21sten en den 22sten November geeft echter een plaats, die belangrijk noordelijker ligt dan die door ons bepaald.

Ten slotte zouden wij hier nog willen wijzen op de late aanwijzing, die de dagelijksche gang geeft; vergelijking van den waargenomen barometerstand met den normalen uit den Atlas waarschuwde volgens de aanteekeningen van den journaalhouder reeds den 19den November te 4 u. v.m.

S.s.,,Boeroe", journaal 8871.

Den 20sten November bevond het schip zich te 8 u. v.m. 7°55' N. op koers W.t.N. (zie kaart I). Vanaf middernacht 74°40' O.' was het buiig betrokken weer met voortdurend regen en lichte deining uit het Westen. De barometer is vrijwel normaal, de wind meest W.lijk, kracht 1-3. Op de E.W. wordt Minicoi gepasseerd.

Den 21sten te 8 u. v.m. is de plaats van het schip

8°23' N.

71°36' O.' koers W.t.N. (zie II); de gemiddelde barometerstand geḍurende de laatste 24 uur is 0.8 mM. beneden normaal. De neerslag bepaalt zich tot enkele buitjes uit het Z.W.; de deining uit het W.Z.W. is evenwel toegenomen, terwijl de barometer geleidelijk daalt. Op de E.W. wordt een kring om de maan waargenomen en weerlicht in het N.W. Het is jammer, dat van de bovenlucht niets vermeld wordt omtrent de richting van beweging; deze kan een aanwijzing geven betreffende de richting der isobaren.

Op den 22sten November was de gemiddelde barometerstand gedurende de afgeloopen 24 uur te 8 u. v.m. (zie III) 3.0 mM. beneden normaal; koers W.t.N. wordt vervolgd. De wind blijft vrijwel uit het Z.W. waaien en neemt een weinig in kracht toe, 2-5, terwijl de barometer langzaam blijft dalen; hooge deining uit W.t.Z. met harden regen.

Op de P.V. ontvangt de gezagvoerder van den kapitein van de,,Prins der Nederlanden" draadloos het bericht: „,Na Guardafui goed weer, depressie tusschen 64° en 60°, harde N.W. tot W. wind, hooge zee; raad U aan bezuiden 9° breedte te blijven tot 60° lengte". Hierop wordt koers West gestuurd inplaats van W.t.N.; een koersverandering, die wel wat klein is, in verband met het doel, dat men daarmede tracht te bereiken; n.l. het ontloopen van het gebied met harde winden. De geringe wijziging, die de windrichting ondergaat, wijst op de waarschijnlijkheid, dat het centrum met koers W.t.N. weinig van peiling verandert, zoodat flink afhouden om de Zuid hier raadzaam was geweest, om goed vaart te kunnen blijven loopen. Het advies van de,,Prins der Nederlanden" betreffende de grens van 9° N. Breedte werd misschien wat al te letterlijk opgevat, doch daar aan boord verkeerde men in de veronderstelling, dat de bewegingsrichting van het centrum N.W. was.

op

Den 23sten November bevindt het schip zich te 8 u. v.m. 9°12' N.

66°42' O.

(zie IV). De barometer is gemiddeld gedurende

het afgeloopen etmaal 3.9 mM. beneden normaal en sneller dalend dan den vorigen dag.

Na eerst afgenomen te zijn neemt de wind wederom toe tot 5 à 6, nog steeds weinig van richting veranderend; 1) de deining is hoog tot matig uit het Z.Z.W. tot W.Z.W., en toe korte regenbuien.

af

Den 24sten November is de barometer te 8 u. v.m. 6.0 mM. beneden normaal. Het weer is buiig met nu en dan regen, hooge dooreenloopende deining met op de P.V. de W.lijke overheerschend, hetgeen overeenstemt met de positie van het schip ten opzichte van het centrum. Cu.-wolken radieerend uit het Westen op de V.M. Aanvankelijk wordt koers Z. later Z.Z.W. en Z.W. gestuurd, ongeveer langs de isobaar, waardoor de barometer slechts weinig anders aantoont dan den dagelijkschen gang.

Den 25 sten November bevindt het schip zich te 8 u. v.m.

aan de Z.O.-kant van den cycloon (zie VI) op

6°15' N. 64°10' O.

Van af middernacht werd eerst Z.W. gestuurd, daarna ongeveer West, trachtende bezuiden het centrum langs te komen. Buiige, sneldrijvende lucht, weinig regen, hooge deining uit het W.Z.W. Te 4 u. n.m. wordt de laagste barometerstand waargenomen, 752.4 met maximum windkracht

W.Z.W. 8; afstand tot het centrum 150 zm.

Den 26sten, 27sten en 28sten November komt in de positie van het schip ten opzichte van het centrum weinig verandering. De windrichting is vrijwel constant W.Z.W. tot Z.W., terwijl de kracht afneemt tot 4 bij zuidelijke en toeneemt tot 8 bij noordelijke koersen. De barometer is steeds rijzende en was deze drie etmalen te 8 u. v.m. gemiddeld gedurende de laatste 24 uur resp. 6.9, 5.4 en 3.7 mM. beneden normaal; het minimum wordt langzamerhand op

1) Het onveranderd blijven der windrichting mag niet als bewijs opgevat worden van onveranderde peiling van het centrum. Heeft men te doen met ellipsvormige isobaren dan zal men vrijwel langs de isobaar koersende, evenwijdig aan de groote as van de ellips, weinig verschil in windrichting waarnemen, terwijl toch de peiling van het centrum verandert.

gevuld. Op de D.W. van den 28sten begint het den gezagvoerder blijkbaar te vervelen en wordt koers N. 51o W. gestuurd, waardoor de barometer weer een weinig gaat dalen. Van af den 26sten wordt de deining in plaats van hoog, matig uit Z.W.lijke tot W.lijke richtingen; ook de zee neemt geleidelijk af.

Den 29sten November te 8 u. v.m. bevindt het schip zich 8°10' N. op koers N. 64° W. (Zie X). Doordat het cen56°56' O.' trum genaderd werd is de gemiddelde stand gedurende het afgeloopen etmaal iets meer beneden normaal (4.5 mM.) gekomen. Eindelijk komt de wind uit den ongelukkigen Z.W.hoek vandaan en draait door Oost naar N.O. in kracht toenemend tot 7, terwijl ook de deining geleidelijk N.O.lijk en licht wordt. Met verhoogde vaart passeert de,,Boeroe" op 60 zm. afstand aan de Noordzijde van het centrum. Den volgenden dag (zie XI) krijgt het schip nog tot afscheid een versterkte N.O. moesson met kracht 8 en weer toenemende N.O.lijke deining. In Kaart XII werd voor iederen dag de positie van het schip en de ligging van het centrum te 8 u. v.m. aangegeven.

Men zou zich kunnen afvragen: „Heeft de „Boeroe" goed gehandeld door den 23sten November zuidelijker te sturen en ware het niet beter geweest juist te trachten den cycloon aan de Noordzijde te passeeren?" Achteraf beschouwd was dit laatste zeer zeker beter geweest, doch lag het niet meer voor de hand, dat de cycloon zich N.W. en later zelfs N.O.waarts zou verplaatsen, zoodat men de kans zou loopen om in het buigpunt te geraken, waar men er niet met windkracht 8 was afgekomen? Dat het centrum zich zoo zuidelijk bewoog heeft er ook toe bijgedragen, dat de cycloon betrekkelijk ondiep en ongevaarlijk was, maar zou dat ook het geval zijn geweest bij een meer N.lijke bewegingsrichting?

S.s.,,J. P. Coen", Journaal 8863.

De,,J. P. Coen" stoomt achter de zich naar het Westen