Trux Aquilo, spiratque hiemem, nimbosque volutat.
Utque solet, Siculi diverberat ima Pelori
Rex maris, et raucâ circumstrepit æquora conchâ
Oceani Tubicen, nec vastâ mole minorem
Ægæona ferunt dorso Balearica cete.
Sed neque, Terra, tibi sæcli vigor ille vetusti
Priscus abest; servatque suum Narcissus odorem;
Et puer ille suum tenet, et puer ille, decorem,
Phoebe, tuusque, et, Cypri, tuus; nec ditior olim
Terra datum sceleri celavit montibus aurum
Conscia, vel sub aquis gemmas. Sic denique in ævum
Ibit cunctarum series justissima rerum ;
Donec flamma orbem populabitur ultima, latè
Circumplexa polos et vasti culmina cæli,
Ingentique rogo flagrabit machina Mundi.
DE IDEÂ PLATONICÂ QUEMADMODUM ARISTOTELES INTELLEXIT.
DICITE, sacrorum præsides nemorum deæ,
Tuque O noveni perbeata numinis
Memoria mater, quæque in immenso procul
Antro recumbis otiosa Eternitas,
Monumenta servans, et ratas leges Jovis,
Cælique fastos atque ephemeridas Deúm,
Quis ille primus cujus ex imagine
Natura solers finxit humanum genus,
Æternus, incorruptus, æquævus polo,
Unusque et universus, exemplar Dei?
Haud ille, Palladis gemellus innubæ,
Interna proles insidet menti Jovis ;
Sed, quamlibet natura sit communior,
Tamen seorsus extat ad morem unius,
Et, mira! certo stringitur spatio loci :
Seu sempiternus ille siderum comes
Cæli pererrat ordines decemplicis,
Citimumve terris incolit Lunæ globum ;
Sive, inter animas corpus adituras sedens,
Obliviosas torpet ad Lethes aquas;
Sive in remotâ fortè terrarum plagâ
Incedit ingens hominis archetypus gigas,
Et diis tremendus erigit celsum caput,
Atlante major portitore siderum.
Non, cui profundum cæcitas lumen dedit,
Dircæus augur vidit hunc alto sinu;
Non hunc silenti nocte Plëiones nepos
Vatum sagaci præpes ostendit choro;
Non hunc sacerdos novit Assyrius, licet
Longos vetusti commemoret atavos Nini,
Priscumque Belon, inclytumque Osiridem;
Non ille trino gloriosus nomine
Ter magnus Hermes (ut sit arcani sciens)
Talem reliquit Isidis cultoribus.
At tu, perenne ruris Academi decus,
(Hæc monstra si tu primus induxti scholis)
Jam jam poetas, urbis exules tuæ,
Revocabis, ipse fabulator maximus ;
Aut institutor ipse migrabis foras.
NUNC mea Pierios cupiam per pectora fontes
Irriguas torquere vias, totumque per ora
Volvere laxatum gemino de vertice rivum ;
Ut, tenues oblita sonos, audacibus alis
Surgat in officium venerandi Musa parentis.
Hoc utcunque tibi gratum, pater optime, carmen
Exiguum meditatur opus; nec novimus ipsi
Aptiùs a nobis quæ possint munera donis
Respondere tuis, quamvis nec maxima possint
Respondere tuis, nedum ut par gratia donis
Esse queat vacuis quæ redditur arida verbis.
Sed tamen hæc nostros ostendit pagina census,
Et quod habemus opum chartâ numeravimus istâ,
Quæ mihi sunt nullæ, nisi quas dedit aurea Clio,
Quas mihi semoto somni peperere sub antro,
Et nemoris laureta sacri, Parnassides umbræ.
Nec tu, vatis opus, divinum despice carmen,
Quo nihil æthereos ortus et semina cæli,
Nil magis humanam commendat origine mentem,
Sancta Prometheæ retinens vestigia flammæ.
Carmen amant Superi, tremebundaque Tartara carmen
Ima ciere valet, divosque ligare profundos,
Et triplici duros Manes adamante coercet.
Carmine sepositi retegunt arcana futuri
Phoebades, et tremulæ pallentes ora Sibyllæ ;
Carmina sacrificus sollennes pangit ad aras,
Aurea seu sternit motantem cornua taurum,
Seu cum fata sagax fumantibus abdita fibris
Consulit, et tepidis Parcam scrutatur in extis.
Nos etiam, patrium tunc cum repetemus Olympum,
Æternæque moræ stabunt immobilis ævi,
Ibimus auratis per cæli templa coronis,
Dulcia suaviloquo sociantes carmina plectro,
Astra quibus geminique poli convexa sonabunt.
Spiritus et rapidos qui circinat igneus orbes
Nunc quoque sidereis intercinit ipse choreis
Immortale melos et inenarrabile carmen,
Torrida dum rutilus compescit sibila Serpens,
Demisso que ferox gladio mansuescit Orion,
Stellarum nec sentit onus Maurusius Atlas.
Carmina regales epulas ornare solebant,
Cum nondum luxus, vastæque immensa vorago
Nota gulæ, et modico spumabat coena Lyæo.
Tum de more sedens festa ad convivia vates,
Esculeâ intonsos redimitus ab arbore crines,
Heroumque actus imitandaque gesta canebat,
Et Chaos, et positi latè fundamina Mundi,
Reptantesque deos, et alentes numina glandes,
Et nondum Ætnæo quæsitum fulmen ab antro.
Denique quid vocis modulamen inane juvabit,
Verborum sensusque vacans, numerique loquacis?
Silvestres decet iste choros, non Orphea, cantus,
Qui tenuit fluvios, et quercubus addidit aures,
Carmine, non citharâ, simulacraque functa canendo
Compulit in lacrymas: habet has a carmine laudes.
Nec tu perge, precor, sacras contemnere Musas,
Nec vanas inopesque puta, quarum ipse peritus
Munere mille sonos numeros componis ad aptos,
Millibus et vocem modulis variare canoram
Doctus Arionii meritò sis nominis hæres.
Nunc tibi quid mirum si me genuisse poëtam
Contigerit, charo si tam propè sanguine juncti
Cognatas artes studiumque affine sequamur?
Ipse volens Phoebus se dispertire duobus,
Altera dona mihi, dedit altera dona parenti;
Dividuumque Deum, genitorque puerque, tenemus.
Tu tamen ut simules teneras odisse Camoenas,
Non odisse reor. Neque enin, pater, ire jubebas
Quà via lata patet, quà pronior area lucri,
Certaque condendi fulget spes aurea nummi;
Nec rapis ad leges, malè custoditaque gentis
Jura, nec insulsis damnas clamoribus aures.
Sed, magis excultam cupiens ditescere mentem,
Me, procul urbano strepitu, secessibus altis
Abductum, Aoniæ jucunda per otia ripæ,
Phœbæo lateri comitem sinis ire beatum.
Officium chari taceo commune parentis;
Me poscunt majora. Tuo, pater optime, sumptu
Cum mihi Romulea patuit facundia linguæ,
Et Latii veneres, et quæ Jovis ora decebant
Grandia magniloquis elata vocabula Graiis,
Addere suasisti quos jactat Gallia flores,
Et quam degeneri novus Italus ore loquelam
Fundit, barbaricos testatus voce tumultus,
Quæque Palestinus loquitur mysteria vates.
Denique quicquid habet cælum, subjectaque cælo
Terra parens, terræque et cælo interfluus aër,
Quicquid et unda tegit, pontique agitabile marmor,
Per te nôsse licet, per te, si nôsse libebit ;
Dimotâque venit spectanda Scientia nube,
Nudaque conspicuos inclinat ad oscula vultus,
Ni fugisse velim, ni sit libâsse molestum.
I nunc, confer opes, quisquis malesanus avitas
Austriaci gazas Peruanaque regna præoptas.
Quæ potuit majora pater tribuisse, vel ipse
Jupiter, excepto, donâsset ut omnia, cælo?
Non potiora dedit, quamvis et tuta fuissent,
Publica qui juveni commisit lumina nato,
Atque Hyperionios currus, et fræna diei,
Et circum undantem radiatâ luce tiaram.
Ergo ego, jam doctæ pars quamlibet ima catervæ,
Victrices hederas inter laurosque sedebo;
Jamque nec obscurus populo miscebor inerti,
Vitabuntque oculos vestigia nostra profanos.
Este procul vigiles Curæ, procul este Querelæ,
Invidiæque acies transverso tortilis hirquo;
Sæva nec anguiferos extende, Calumnia, rictus;
In me triste nihil, fœdissima turba, potestis,
Nec vestri sum juris ego; securaque tutus
Pectora vipereo gradiar sublimis ab ictu.
At tibi, chare pater, postquam non æqua merenti
Posse referre datur, nec dona rependere factis,
Sit memorâsse satis, repetitaque munera grato
Percensere animo, fidæque reponere menti.
Et vos, O nostri, juvenilia carmina, lusus,
Si modò perpetuos sperare audebitis annos,
Et domini superesse rogo, lucemque tueri,
Nec spisso rapient oblivia nigra sub Orco,
Forsitan has laudes, decantatumque parentis
Nomen, ad exemplum, sero servabitis ævo.
Ἰσραὴλ ὅτε παῖδες, ὅτ ̓ ἀγλαὸ φίλ ̓ Ἰακώβου
Αἰγύπτιον λίπε δῆμον, ἀπεχθέα, βαρβαρόφωνον,
Δὴ τότε μοῦνον ἔην ὅσιον γένος υἱες Ἰουδα·
Ἐν δὲ Θεὸς λαοῖσι μέγα κρείων βασίλευεν.
Εἶδε καὶ ἐντροπάδην φύγαδ ̓ ἐῤῥώησε θάλασσα,
Κύματι εἰλυμένη ῥοθίῳ, ὁ δ ̓ ἄρ ̓ ἐστυφελίχθη
Ιρὸς Ἰορδάνης ποτὶ ἀργυροειδέα πηγήν·
Ἐκ δ ̓ ὄρεα σκαρθμοισιν ἀπειρέσια κλονέοντο,
̔Ως κριοὶ σφριγόωντες ευτραφερῷ ἐν ἀλωῇ·
Βαιότεραι δ ̓ ἅμα πᾶσαι ἀνασκίρτησαν ἐρίπναι,
Οἷα παραὶ σύριγγι φίλῃ υπό μητέρι ἄρνες.
Τίπτε σύγ ̓, αἰνὰ θάλασσα, πέλωρ φύγαδ' ἐῤῥώησας
Κύματι εἰλυμένη ῥοθίῳ; τί δ' ἄρ ἐστυφελίχθης
Ιρὸς Ἰορδάνη ποτὶ ἀργυροειδέα πηγήν ;
Τίπτ' ὄρεα σκαρθμοῖσιν ἀπειρέσια κλονέεσθε,
Ως κριοὶ σφριγόωντες ευτραφερῷ ἐν ἀλωῇ;
Βαιότεραι τί δ ̓ ἄρ ̓ ὕμμες ἀνασκιρτήσατ ̓ ἐρίπναι,
Οἷα παραὶ σύριγγι φίλῃ ὑπὸ μητέρι ἄρνες;
Σείεο γαῖα τρέουσα Θεὸν μεγάλ ̓ ἐκτυπέοντα,
Γαῖα Θεὸν τρείουσ ̓ ὕπατον σέβας Ἰσσακίδαο,
Ος τε καὶ ἐκ σπιλάδων ποταμοὺς χέε μορμύροντας,
Κρήνην τ ̓ ἀέναον πέτρης ἀπὸ δακρυοέσσης.
Philosophus ad Regem quendam, qui eum ignotum et insontem inter reos forte captum inscius damnaverat, τήν ἐπὶ θανάτῳ πορευόμενος, hac subito misit.
*Ω ἄνα, εἰ ὀλέσῃς με τὸν ἔννομον, οὐδέ τιν ̓ ἀνδρῶν
Δεινὸν ὅλως δράσαντα, σοφώτατον ἴσθι κάρηνον
Ρηϊδίως ἀφέλοιο, τὸ δ ̓ ὕστερον αὖθι νοήσεις,
Μαψιδίως δ ̓ ἄρ ̓ ἔπειτα τεὸν πρὸς θυμὸν ὀδύρῃ,
Τοιόνδ ̓ ἐκ πόλιος περιώνυμον ἄλκαρ ὀλέσσας.
In effigiei ejus sculptorem.
̓Αμαθεῖ γεγράφθαι χειρὶ τήνδε μὲν εἰκόνα
Φαίης τάχ ̓ ἄν, πρὸς εἶδος αὐτοφυές βλέπων.
Τὸν δ ̓ ἐκτυπωτὸν οὐκ ἐπιγνόντες, φίλοι,
Γελᾶτε φαύλου δυσμίμημα ζωγράφου.
|