페이지 이미지
PDF
ePub

sanguis illustrat! Erat ante in operibus fratrum candida, nunc facta est in martyrum cruore purpurea : floribus ejus nec lilia nec rosæ desunt. Certent nunc singuli ad utriusque honoris amplissimam dignitatem. Accipiant coronas vel de opere candidas, vel de passione purpureas. In cœlestibus castris et pax et acies habent flores suos, quibus miles Christi ob gloriam coronetur (1).

PRIÈRE DE SAINT IGNACE D'ANTIOCHE.

Impleti autem gaudio hæc videntes, et glorificantes Deum datorem bonorum, et beatificantes sanctum, manifestavimus vobis diem et tempus, ut secundum tempus martyrii congregati, communicemus athletæ et virili Christi martyri, qui conculcavit diabolum, et hujus insidias in finem prostravit ; glorificantes in ipsius venerabili et sancta memoria Dominum nostrum Jesum Christum, per quem et cum quo Patri gloria et potentia, cum Spiritu sancto, in sancta Ecclesia in sæcula sæculorum. Amen (2).

Immortalitatis coronam adeptus, una cum apostolis atque omnibus sanctis lætus glorificat Deum Patrem et benedicit Dominum nostrum, gubernationem corporum nostrorum et catholicæ per universum orbem Ecclesiæ pastorem (3).

PRIÈRE DE SAINT GENÈS, MARTYR.

Non est Rex præter eum quem vidi; et adoro, et colo eum ; et pro ejus cultura si millies occidat, ipsius ero ut cœpi. Christum mihi de ore; Christum mihi de corde auferre tormenta non poterunt. Valde enim pæniteo me errasse, quod ante nomen sanctum in hominibus sanctis exhorrui, et satis tardius ad adorandum verum Regem superbus miles accessi (4).

Les prières suivantes sont d'Origène, au 1° siècle; du moins on les lit dans la traduction des homélies de cet écrivain par saint Jérôme :

(1) S. Cyprien, Epist. VIII, Patr. lat., IV, 255. Cf.plus haut, p. 186.

(2) Actes de saint Ignace, Ruinart, p. 14.

(3) Ex epist. Smyrn. Eccl. de morte Polycarpi, Migne, P. Gr. XX, 87.

(4) Actes de saint Genès, Ruinart, 284.

Quoniam igitur præsto est et assistit Jesus Christus et paratus est et precinctus summus sacerdos offerre Patri interpellationes nostras surgentes per ipsum sacrificia Patri offeramus. Ipse enim propitiatio est pro peccatis nostris, cui est gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen (1).

Mordeat nos sermo divinus, exurat animas nostras, dicamus audientes nonne cor nostrum ardens erat in nobis ? ut auferrantur iniquitates nostræ atque peccata, et mundi effecti, mundo ore mundoque corde et munda tota conscientia gratias agamus omnipotenti Deo in Christo Jesu, cui est gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen (2).

Frequenter in oratione dicam Deus omnipotens, da nobis partem cum prophetis, da cum apostolis Christi tui, tribue ut inveniamur ad vestigia unigeniti tui. Hæc loquentes nos sentimus quæ petimus, re enim hoc dicimus: Fac nos si odio haberi ut odio habiti sunt prophetæ, et da nobis verba talia super quæ persecutionem. da in justas incidere calamitates quas apostoli sustinuerunt (3).

Revera abstulit opprobrium Jesus. Idcirco surgentes oremus Deum qui hunc misit hominem, ut septem mulierum spiritus in eo requiesceret ut et nobis iste homo tribuat communionem harum mulierum, ut amentes eas fiamus sapientes, intelligentes in Deo et hominibus, virtutibus adornantes animam nostram in Christo Jesu, cui est gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen (4).

PRIÈRE DE SAINT EUSÈBE DE VERCEIL (IVe SIÈCLE)

Propter quod satis vos peto, ut cum omni vigilantia custodiatis fidem, servetis concordiam, orationibus incumbatis, nostri memores sine intermissione sitis ut dignetur Dominus Ecclesiam suam liberare quæ super universum orbem laborat, et ut nos qui deprimimur possimus vobiscum liberati gaudere; quod præstare dignabitur Dominus, petentibus vobis per Dominum nostrum Jesum Christum qui est tecum benedictus a sæculis et in omnia sæcula sæculorum. Amen (5).

(1) S. Hier. (?) transl. homil. Orig., P. lat., XXIV, 912. (2) lb., P. L.. xxiv, 952.

(3) Ib. xxv, 672.

(4) lb. xxiv, 948.

(5) Libellus ad Patrophilum (P. L., XII, 953).

PRIÈRE DE SAINT AUGUSTIN

Conversi ad Dominum Deum Patrem omnipotentem, puro corde ei, quantum potest parvitas nostra, maximas atque veras gratias agamus; precantes toto animo singularem mansuetudinem ejus, ut preces nostras in beneplacito suo exaudire dignetur; inimicum quoque a nostris actibus et cogitationibus sua virtute expellat, nobis multiplicet fidem, mentem gubernet, spirituales cogitationes concedat, et ad beatitudinem suam perducat per Jesum Christum Filium ejus. Amen (1).

Nous donnons aussi à titre de curiosité deux antiennes (ou répons) qui sont parmi les plus anciens monuments de la liturgie écrite. Elles sont inscrites sur un papyrus du commencement du Ive siècle, au temps de Constantin le Grand. Les deux pièces étaient très probablement employées avec un psaume. La première est en l'honneur de la nativité du Seigneur et se chantait pour la fête de l'Epiphanie, qui, nous l'avons dit, ne fit qu'un originairement avec Noël. La doxologie qui la termine paraît à Bickell anténicéenne. Le psaume auquel elle paraît se rattacher est le 32 (2). Ces deux pièces appartenaient probablement à la liturgie de la messe.

Ὁ γεννηθεὶς ἐν Βηθλεέμ,
καὶ ἀνατραφεὶς ἐν Ναζαρέτ,
κατοικήσας ἐν τῇ Γαλιλαία,
ἔιδομεν σημεῖον ἐξ οὐρανοῦ·
τῷ ἀστέρας φανέντας

ποιμένες ἀγραυλοῦντες ἐθαύμασαν

(1) Cf. p. 186.

(2) Cf. Dom Parisot, Note sur un très ancien monument liturgique. Science catholique, 15 mars 1890. Ces monuments ont été d'abord publiés dans Mittheil. aus der Sammlung der Papyrus Erzh. Rainer, 1887. Pour les variantes cf. Harnack, Gesch. der altch. Litteratur, I, 1, p. 467

(ού) γονυπεσόντες ἔλεγον·
δόξα τῷ πατρί, ἀλληλούϊα

δοξα τῷ Υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι,

ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα, ἀλληλούϊα.

« Celui qui est né à Bethléem, qui a été élevé à Nazareth, et qui a habité la Galilée; nous avons vu un signe dans le ciel; les bergers qui veillaient admirèrent les astres brillants. Tombant à genoux, ils dirent: Gloire au Père, Alleluia; gloire au Fils et au Saint Esprit, Alleluia, alleluia, alleluia. »

La seconde antienne est en l'honneur de saint JeanBaptiste; elle se rattachait à la fête de l'Épiphanie, car cette fête, nous l'avons dit, est aussi la fête du baptême de Notre-Seigneur par saint Jean; aussi plusieurs liturgies orientales célèbrent-elles la fête de saint Jean-Baptiste en connexion avec l'Epiphanie.

[ocr errors]

Τυβὶ ἑ. Εκλεκτὸς ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ βαπτιστής,

ὁ κηρύξας μετάνοιαν ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ,

εἰς ἀφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν.

« Le 5 Tybi. Illustre est saint Jean-Baptiste, qui a prêché la pénitence dans le monde entier pour la rémission de nos péchés. » (Le 5 Tybi répondrait régulièrement au 31 décembre, mais coin. cide en réalité avec le 5 janvier.)

DOXOLOGIES

(Christus) qui est solus et ante omnia et super omnia, imo ex quo omnia, Pater Domini nostri Jesu Christi cui laus et honor in sæcula sæculorum (1).

Verum ad omnia quæ acciderint stabiles perseveremus, utpote habentes ædificium super petram Jesum Christum, cui est gloria et imperium in sæcula sæculorum. Amen (2).

Et me quoque cum electis suis colligat Dominus noster

(1) Saint Cyprien, de spect. P. L. IV, 818.

(2) Transl. Orig. P. L., XXIV, 970.

Jesus Christus, cui cum Patre et Spiritu sancto gloria in sæcula sæculorum. Amen (1).

Fratres... Dominum benedicant, qui ex suis famulis quoscumque vult, eligit, qui gratia sua atque indulgentia omnes nos in regnum suum æternum potest inducere, per Filium suum unigenitum Jesum Christum, cui gloria, honor, imperium, ac majestas in sæcula. Amen (2).

PRIÈRES DE SÉRAPION

Du pontifical de Sérapion (Ive siècle) que nous avons déjà cité, nous extrayons deux belles prières :

Pour les morts.

O Dieu, qui as l'autorité sur la vie et la mort, Dieu des esprits et maître de toute chair, Dieu qui tues et fais vivre, qui mènes jusqu'à la porte de l'enfer, et qui élèves, qui as créé l'esprit de l'homme au dedans de lui, et qui prends avec Toi les âmes des saints et leur donnes le repos, qui changes, transformes et altères les créatures, comme il est bon et comme il convient, étant Toi seul incorruptible, inaltérable et éternel, nous Te supplions pour le repos et le sommeil de Tes serviteurs et de Tes servantes; donne le repos à son âme, à son esprit un lieu de pâturage (in loco pascuæ, ps. xx11), un lieu de repos avec Abraham, Isaac et Jacob et tous tes saints: et ressuscite son corps pour le jour que Tu as fixé, selon Ta promesse qui ne peut faillir, afin que Tu puisses lui donner l'héritage dont il est digne dans les saints pâturages.

Ne te rappelle pas ses transgressions et ses péchés ; et que sa sortie (du corps) soit dans la paix et la bénédiction. Guéris la douleur de ceux qui lui sont proches, par l'Esprit de consolation, et accorde à nous tous une fin heureuse par Jésus-Christ Ton Fils unique, par qui est à Toi la gloire et la force dans le Saint-Esprit pour les siècles des siècles. Amen.

Voici dans le même document (partie pro-anaphorique) une belle prière pour l'Église. Comme il y est

(1) Epist. Smyrn. Eccl., P. G. t. XX, 360. (2) Ib. 359.

PRIÈRE ANTIQUE

16**

« 이전계속 »